İSRAF VE ORTA YOL (KASD)

Maddi gücün toplumun sadece belli bir kısmının elinde birikmesi ve bunun doğurduğu olumsuzluklar, devletleri bile sarsacak boyutlara ulaşabilir.

İsraf, göreceli bir kavramdır. Kimine göre üç dört elbiseden fazlası israftır. Kimine göre her ortama uygun bir elbise giymek gerekir. Kimine göre bütçesinin üstünde bir telefon kullanmak gereksizdir. Kimine göre ise aynı telefon; bütçesinin üstünde bile olsa, özelliklerini aktif kullanması gerektiği için bir ihtiyaçtır. Buradan yola çıkarak ulaşacağımız sonuç şudur: Kimine göre ihtiyaç olan şeyler, kimine göre israf olabilir. Peki hal böyle olunca “israf” için bir ölçüt belirlemek istesek nasıl belirleyeceğiz?

Bu konuyu araştırırken Kur’an-ı Kerim’de karşımıza “orta yol/kasd = قصد ” kavramı çıktı. Kasd sözcüğü, dilimizde terim olarak kullanılan “iktisad” sözcüğünün masdarıdır. İktisad sözcüğü, terim olmadığı zaman “ölçülü olma, aşırı harcamadan kaçınma” gibi anlamlarda kullanılır. “O çok iktisatlı biridir” cümlesi bu kullanıma örnektir. Masdarı “serafun” yani aşırılık olan israf sözcüğü de sözlüklerde “kasdı yani ortayı aşmak, ölçüsüz davranmak” olarak tanımlanır.

Allah-u Teala, Nahl 9. ayette şöyle buyurmuştur:
“Orta yolu Allah gösterir. Ondan uzaklaşan yollar da vardır. Gerekeni (size bırakmayıp) kendisi yapsaydı elbette hepinizi doğru yolda tutardı.” (Nahl 16/9)

Lokman 19. ayette de şöyle bir ifade vardır:
“Yürüyüşünde orta bir yol tut (tabii ol) ve sesini yükseltme; seslerin en çirkini şüphesiz eşek sesidir.” (Lokmân 31/19)

Özlem Ata ve Zeynep Dönmez

Yayımlandığı Yer: Kitap ve Hikmet Dergisi, Ocak-Şubat-Mart 2020, Sayı: 28, s. 70-73

Yazıyı görüntülemek için linke tıklayın: ozlem-ata-zeynep-donmez-kh-28-sayi-israf-ve-orta-yol-kasd